Στη δηκτική δήλωση αυτή προβαίνει στην αποκαλυπτική του συνέντευξη στο Business Travel blog επιτελικό στέλεχος που έχει επί 30 συναπτά έτη εργαστεί στην ελληνική ξενοδοχειακή- τουριστική αγορά. Εκ των οποίων τα περισσότερα, για την ακρίβεια για 21 χρόνια κατείχε την καίρια θέση του γενικού διευθυντή σε πολυτελείς και δημοφιλείς μονάδες της χώρας.

Με την αιχμηρή- για πολλούς- δήλωση αυτή ο κ. Κώστας Δενδρινός αναδεικνύει και ταυτόχρονα αποσαφηνίζει έναν από τους βασικούς λόγους που τον προέτρεψαν να λάβει την απόφαση να μετοικήσει στο εξωτερικό. Ουσιαστικά απαντά στο ερώτημα γιατί αποδέχτηκε την άκρως δελεαστική επαγγελματική πρόταση από το σαουδαραβικό όμιλο Al Fozan Holding Co. και ανέλαβε από 1^η Δεκεμβρίου 2016 τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου στη θυγατρική εταιρία του ομίλου Nesaj Residential Compound Real Estate Co.

Εξίσου καταλυτικό ρόλο στη λήψη αυτής της απόφασης, διαδραμάτισε η αδιάλειπτη τα τελευταία χρόνια αναζήτησή του όχι για μια μόνιμη και σταθερή εργασία αλλά για την ενεργό του συμμετοχή σε projects «τα οποία θα με βελτίωναν ως διευθυντή και θα πήγαιναν ένα βήμα παραπέρα την καριέρα μου», συμπληρώνει χαρακτηριστικά ο κ. Δενδρινός. Λόγω αυτής της επαγγελματικής του φιλοσοφίας εγκατέλειψε αξιοζήλευτες- για συναδέλφους του- θέσεις όπως ενδεικτικά η γενική διεύθυνση του Potidea Palace, του Grecotel Kos Imperial κλπ. Και σπεύδει χωρίς φειδώ λόγων να συμπληρώσει ότι «κάποιες φορές αποχωρείς λόγω αποδοχής καλύτερης πρότασης, άλλες φορές λόγω έλλειψης χημείας. Όλα μέσα στο παιχνίδι είναι».

Επιλέγοντας συνειδητά να κάνει ένα διάλλειμα, όπως χαριτολογώντας λέει, από τον τομέα του τουρισμού, έχει ως διευθύνων σύμβουλος της σαουδαραβικής εταιρίας την ευθύνη για μια τεράστια οικιστική επένδυση ύψους 160 εκατ. ευρώ στα παράλια της ανατολικής επαρχίας της Σαουδικής Αραβίας. Μια ακριβοθώρητη επένδυση που στοχεύει στη δημιουργία κατοικιών- βίλες και διαμερίσματα- με ξενοδοχειακή υποδομή 5 αστέρων που θα ενοικιάζονται σε expatriate στελέχη επιχειρήσεων (κυρίως δυτικούς) τα οποία δραστηριοποιούνται στην περιοχή και αποτελούν το 45% του πληθυσμού των 2,5 εκατ. κατοίκων. «Ως διευθύνων σύμβουλος της Nesaj Residential Compound Real Estate Co.,έχω την ευθύνη για το στήσιμο της εταιρίας σε εταιρικό και λειτουργικό επίπεδο, την κατάρτιση μελέτης βιωσιμότητας με 5ετές πλάνο λειτουργικών αποτελεσμάτων και την ανάληψη της διαχείρισης της λειτουργίας της πρώτης μονάδας το 2018», αποκαλύπτει στη συνέντευξή του στο Business Travel blog.

Παρόλο που ο τουρισμός είναι μια άγνωστη, σύμφωνα με τον κ. Δενδρινό, λέξη- έννοια στη Σαουδική Αραβία, εντούτοις στο κράτος της Αραβικής χερσονήσου πραγματοποιούνται επενδύσεις που χαρακτηρίζονται ελκυστικές και βιώσιμες λόγω του απόλυτα φιλικού περιβάλλοντος στη χώρα.

Δοθείσας της ευκαιρίας ο κ. Δενδρινός αποκαλύπτει το χρονικό και τη διαδικασία της επαφής και προσέγγισής του με το σαουδαραβικό όμιλο προκειμένου να αναλάβει τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου στη θυγατρική του εταιρία. Και δεν παραλείπει να επισημάνει ότι «ειδικά στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (Ντουμπάι, Άμπου Ντάμπι, Κατάρ, Μπαχρέιν) οι Έλληνες είναι πολύ δημοφιλείς και δουλειές υπάρχουν».  Λαμβάνοντας υπόψη τόσο τη σημαντική αυτή παράμετρο όσο και την βαθιά πεποίθησή του που ρητά προτρέπει κάθε Έλληνα να εργαστεί για λίγα χρόνια στο εξωτερικό- προκειμένου να γνωρίσει και να εμπλουτίσει την κουλτούρα και νοοτροπία του με άλλες παραστάσεις και φιλοσοφίες- δίνει χρήσιμες συμβουλές για το πώς οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επιτύχουν το συγκεκριμένο επαγγελματικό στόχο.

Από τη συνέντευξη του επιτελικού στελέχους της αγοράς πλέον της Σαουδικής Αραβίας δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν αναφορές στο λατρεμένο τόπο καταγωγής του, την Κέρκυρα. Έχοντας εις γνώση του τις επενδύσεις που ήδη ή θα πραγματοποιηθούν στο νησί των Φαιάκων επισημαίνει με νόημα ότι «πουθενά στην Ελλάδα σήμερα δεν επενδύουν 3 κολοσσοί στον ίδιο προορισμό και αυτό θα πρέπει να το λάβουν πολύ σοβαρά υπόψή τους οι Κερκυραίοι, πέρα από ιδεοληπτικές παρωπίδες». Ταυτόχρονα και με βάση την καθοριστική εμπλοκή του στην Επιστημονική Επιτροπή Τουρισμού Κέρκυρας- την οποία συνέστησε μαζί με άλλους «ρομαντικούς»- αποδίδοντας ο ίδιος αυτόν τον χαρακτηριστικό- ξεκαθαρίζει πώς η Κέρκυρα μπορεί να ξαναπάρει τη θέση που της αξίζει στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη.

Παράλληλα και σχολιάζοντας δηκτικά «την ανεπάρκεια του πολιτικού λόγου έναντι της τεχνοκρατικής προσέγγισης στην ανάπτυξη του ελληνικού τουριστικού προϊόντος», απαριθμεί τα 5, σύμφωνα με τον ίδιο, προβλήματα που δυσχεραίνουν την αναπτυξιακή πορεία του ελληνικού τουρισμού στα οποία θα πρέπει να δοθεί άμεση προτεραιότητα και το κυριότερο άμεση λύση.

Για ποιους λόγους αποφασίσατε να εγκαταλείψετε αξιοζήλευτες- για συναδέλφους σας- θέσεις όπως μεταξύ άλλων η γενική διεύθυνση του Potidea Palace, του Grecotel Kos Imperial κλπ. που συγκαταλέγονται στο portfolio δυνατών και μεγάλων ξενοδοχειακών αλυσίδων αντίστοιχα; 

Στα ξενοδοχεία έκλεισα ήδη 30 χρόνια, εκ των οποίων τα 21 ήταν σε θέσεις γενικού διευθυντή. Είχα την τύχη να συνεργαστώ με σπουδαία ξενοδοχεία και μεγάλες εταιρίες όπως τα ιστορικά Grand Hotel Rhodania στο Crans Montana της Ελβετίας και το δικό μας Corfu Palace, το τεράστιο Mitsis Roda Beach Resort & Spa, το εμβληματικό Grecotel Kos Imperial Thalasso, το αγαπημένο St. George’s Bay Country Club & Spa στην Αχαράβη της Κέρκυρας και πρόσφατα το Potidea Palace στη Χαλκιδική. Κάποιες φορές αποχωρείς λόγω αποδοχής καλύτερης πρότασης, άλλες φορές λόγω έλλειψης χημείας. Όλα μέσα στο παιχνίδι είναι. Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια δεν αναζητούσα τη μόνιμη και σταθερή εργασία αλλά projects τα οποία θα με βελτίωναν ως διευθυντή και θα πήγαιναν ένα βήμα παραπέρα στη καριέρα μου.

Πουθενά στην Ελλάδα σήμερα δεν επενδύουν 3 κολοσσοί στον ίδιο προορισμό και αυτό είναι κάτι που πρέπει να λάβουν πολύ σοβαρά υπόψη τους οι Κερκυραίοι, πέρα από ιδεοληπτικές παρωπίδες

Λαμβάνοντας υπόψη ότι κατάγεσθε από την Κέρκυρα αλλά και το πλούσιο «χαρτοφυλάκιό» σας στο οποίο περιλαμβάνονται καταλυτικές γνωριμίες και επαφές με τουριστικούς επιχειρηματίες και επενδυτές που ήδη ή θα δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα, είχατε εις γνώση σας τις επενδύσεις που θα ξεκινήσουν στο εγγύς μέλλον να υλοποιούνται στο νησί σας; Έγιναν κάποιες προσεγγίσεις με αυτούς τους επιχειρηματίες- επενδυτές;

Ένας από τους λόγους που με πλησιάζουν και μου ανοίγονται οι επιχειρηματίες είναι η εχεμύθεια στις συζητήσεις μας. Αυτό θα τηρήσω και τώρα. Ας μιλήσουμε όμως για την Κέρκυρα. Τον τόπο που γεννήθηκα, που μεγαλώνουν τα παιδιά μου, που λατρεύω όσο κανένα άλλο μέρος στο κόσμο. Η Κέρκυρα υπήρξε πάντα ελκυστικός στόχος επενδυτών. Πολλές όμως από αυτές έμειναν στο σχεδιασμό. Οι λόγοι πολλοί και δεν αξίζει πλέον να τους μνημονεύουμε. Αυτό το διάστημα πραγματοποιούνται όμως στην Κέρκυρα μεγάλες επενδύσεις όπως η ανάληψη της διαχείρισης του αεροδρομίου από τη Frapport, η εξαγορά των δύο ξενοδοχείων Χανδρή από τον όμιλο Sani – Ikos και η επένδυση της NCH Capital στην περιοχή Ερημίτης, οι οποίες μπορούν να δώσουν στο προορισμό το boost που χρειάζεται και την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών εισερχόμενου τουρισμού. Πουθενά στην Ελλάδα σήμερα δεν επενδύουν 3 κολοσσοί στον ίδιο προορισμό και αυτό είναι κάτι που πρέπει να λάβουν πολύ σοβαρά υπόψη τους οι Κερκυραίοι, πέρα από ιδεοληπτικές παρωπίδες,  γιατί το ερώτημα είναι απλό. Θέλουμε επενδύσεις διεθνούς βεληνεκούς που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, θα αυξήσουν το τζίρο στο νησί και θα αναβαθμίσουν το παραγόμενο προϊόν ή θέλουμε να συνεχίσουμε να ζούμε στη μιζέρια, την εσωστρέφεια και την κοινωνική απονεύρωση;

Η επίτευξη επαγγελματικών στόχων από ελκυστικά και υποσχόμενα projects

Γιατί αποφασίσατε να συνεχίσετε την καριέρα σας στο εξωτερικό και δη στη Σαουδική Αραβία;

Όπως προανέφερα, βασική επαγγελματική πλέον επιδίωξή μου είναι η επίτευξη στόχων μέσα από ελκυστικά και υποσχόμενα projects. Μία τέτοια πρόταση ήρθε από τη Σαουδική Αραβία την οποία βεβαίως και αποδέχθηκα. Ξέρετε, στην Ελλάδα, έστω κι αν θεωρείς ότι είσαι καλός στη δουλειά σου, γιατί τα αποτελέσματα σε αυτό συνηγορούν, δεν μπορείς ποτέ αυτήν την αξία να την κεφαλαιοποιήσεις. Και αυτό δεν έχει να κάνει τόσο με την οικονομική κρίση όσο με την νοοτροπία των περισσότερων ξενοδόχων.

Η διαδικασία για την πρόσληψη σε έναν από τους μεγαλύτερους Business Developers Στη Σαουδική Αραβία  

Πότε και πώς έγινε η επαφή με τη σαουδαραβική εταιρία; Για ποιους λόγους αποδεχτήκατε τη συγκεκριμένη επαγγελματική πρόταση και πότε αναλάβατε;

Η εταιρία ονομάζεται Al Fozan Holding Co. και είναι από τους μεγαλύτερους Business Developers στο Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας. Η πρώτη επαφή έγινε μέσα στο καλοκαίρι του 2016 μέσω της Horton International η οποία είναι εταιρία που αναζητά στελέχη για μεγάλες εταιρίες παγκοσμίως. Ύστερα από κάποιο διάστημα συζητήσεων, skype interviews και τελική συνέντευξη στα γραφεία της εταιρίας, έγινε η τελική πρόταση και επήλθε η συμφωνία για να αναλάβω μία τεράστια οικιστική επένδυση ύψους 160 εκατ. ευρώ στα παράλια της ανατολική επαρχίας της Σαουδικής Αραβίας. Τα οφέλη από τέτοιες συμφωνίες είναι και επαγγελματικά και οικονομικά.

Τα καθήκοντά του ως Διευθύνων Σύμβουλος της Νesaj Residential Compound Real Estate Co. 

Ποια είναι συγκεκριμένα τα καθήκοντά σας στη σαουδαραβική εταιρία;  

Η επένδυση που προανέφερα αφορά στη δημιουργία κατοικιών (βίλες και διαμερίσματα) με ξενοδοχειακή υποδομή 5 αστέρων, οι οποίες όμως θα ενοικιάζονται σε expatriate στελέχη επιχειρήσεων (κυρίως δυτικούς) που δραστηριοποιούνται στην περιοχή και αποτελούν το 45% του πληθυσμού των 2,5 εκατ. κατοίκων. Για την ανάληψη του project δημιουργήθηκε μία νέα εταιρία, η Nesaj Residential Compound Real Estate Co. στην οποία η θέση μου είναι CEO. Ως Διευθύνων Σύμβουλος έχω την ευθύνη για το στήσιμο της εταιρίας σε εταιρικό και λειτουργικό επίπεδο, την κατάρτιση μελέτης βιωσιμότητας με 5ετές πλάνο λειτουργικών αποτελεσμάτων και την ανάληψη της διαχείρισης της λειτουργίας της πρώτης μονάδας το 2018.

Το φιλικό επενδυτικό περιβάλλον στη Σαουδική Αραβία

Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές που εντοπίζετε σαν επιτελικό στέλεχος στην αγορά εργασίας της Σαουδικής Αραβίας σε σχέση με της Ελλάδας αλλά και στην τουριστική στρατηγική μεταξύ των δύο χωρών; 

Ο τουρισμός στη Σαουδική Αραβία είναι άγνωστη λέξη. Η τοπική κοινωνία δεν είναι ακόμα φιλική απέναντι στη διαφορετικότητα. Με την ανάληψη των νέων μου καθηκόντων ουσιαστικά κάνω ένα διάλειμμα από τον τομέα του τουρισμού. Αυτό όμως που έχει σημασία να τονίσω είναι ότι όλες οι επενδύσεις λαμβάνουν χώρα σε απόλυτα φιλικό επενδυτικό περιβάλλον. Συγκεκριμένη και σταθερή φορολογική και εργατική νομοθεσία σε σταθερό πολιτικό περιβάλλον. Και για να προλάβω τον αντίλογο, ναι μιλάς για Σαουδική Αραβία και πετροδόλλαρα, η απάντηση όχι, μιλάω για τις συνθήκες που καθιστούν μία επένδυση ελκυστική και βιώσιμη. Είτε αυτή είναι στη Μέση Ανατολή, στην Ασία ή στην Ελλάδα.

Ο κάθε Έλληνας πρέπει να εργαστεί για λίγα χρόνια στο εξωτερικό

Τι θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους οι Έλληνες που θέλουν να εγκαταλείψουν την ελληνική τουριστική αγορά και να εργαστούν σε ξένη και δη μουσουλμανική χώρα;

Αυτό που πάντα λέω στα νέα παιδιά, το λέω και στα παιδιά μου, είναι ότι κάθε Έλληνας πρέπει για λίγα χρόνια να φεύγει από την Ελλάδα και να εργαστεί στο εξωτερικό.  Μόνο με αλλαγή παραστάσεων και προσέγγιση διαφορετικής επαγγελματικής και κοινωνικής κουλτούρας μπορούμε να αλλάξουμε νοοτροπία και κατ’ επέκταση να αλλάξουμε την Ελλάδα.

Εδώ στη Μέση Ανατολή και ειδικά στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (Ντουμπάι, Άμπου Ντάμπι, Κατάρ, Μπαχρέιν) οι Έλληνες είναι πολύ δημοφιλείς και δουλειές υπάρχουν. Βασικά εργαλεία είναι η δημιουργία επαγγελματικά στημένου βιογραφικού και η σωστή αναζήτηση μέσω εταιριών, head hunters ή διαδυκτιακές πύλες όπως το catererglobal.com. Το linkedin είναι επίσης ιδιαίτερα χρήσιμη βάση αναζήτησης. Αυτό που σίγουρα θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους είναι ότι θα πρέπει να αποδεχθούν τη διαφορετικότητα της κουλτούρας με τους πολύ αυστηρούς θρησκευτικούς νόμους και κοινωνικούς περιορισμούς.

Η ανεπάρκεια του πολιτικού λόγου έναντι της τεχνοκρατικής προσέγγισης στην ανάπτυξη του ελληνικού τουριστικού προϊόντος

Με βάση την πολυετή εμπειρία και την πολύτιμη τεχνογνωσία σας, σε ποιους άξονες θεωρείτε ότι θα πρέπει να βασίζεται η στρατηγική για τη διαχείριση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος; 

Όλα τα χρόνια που ασχολούμαι με το αντικείμενο, όλες μου οι τοποθετήσεις και προτάσεις είχαν ως κύριο στόχο να αναδείξουν την ανεπάρκεια του πολιτικού λόγου έναντι της τεχνοκρατικής προσέγγισης στην ανάπτυξη του τουριστικού μας προϊόντος. Και αυτό συνεχίζω να κάνω. Και θα συνεχίσω να το κάνω διότι στην Ελλάδα των 25 πλέον εκ. τουριστών που δίνουν 24% συμμετοχή στο ΑΕΠ συνεχίζουμε:

1. Να ασχολούμαστε με την προώθηση του τουριστικού μας προϊόντος και όχι με την διαχείριση του.
2. Να αφήνουμε την διαχείριση του εκάστοτε προορισμού στην ερασιτεχνική αντιμετώπιση της τοπικής αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού και όχι σε τεχνοκρατικά στελεχωμένους Οργανισμούς Διαχείρισης Προορισμού όπως κάνουν 855 τουριστικοί προορισμού σε ολόκληρο το κόσμο.
3. Να παράγουμε χαμηλόβαθμα στελέχη ελλιπώς καταρτισμένα (ΟΤΕΚ πλέον γιατί οι ΑΣΤΕΡίτες ανέδειξαν τον Ελληνικό Τουρισμό) και να μην έχουμε παγκοσμίως πιστοποιημένες σχολές τουριστικού & ξενοδοχειακού management με αναγνωρισμένους τίτλους πτυχιακών (Diploma) και μεταπτυχιακών (Bachelor και MBA) σε marketing και οικονομική κατεύθυνση.
4. Να τοποθετούμε Υπουργούς Τουρισμού πρώην μοντέλα, πρώην ηθοποιούς, διπλωμάτες, επαγγελματίες πολιτικούς, αργόσχολους κλπ οι οποίοι αλλάζουν με συχνότητα προπονητή ποδοσφαίρου.
5. Να μην έχουμε συστήσει μόνιμες επιστημονικές ομάδες συμβούλων (στρατηγείο Τουρισμού) στο Υπουργείο Τουρισμού οι οποίοι θα ερευνούν, θα αναλύουν και θα προτείνουν τη χάραξη βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης στρατηγικής η οποία δεν θα αλλάζει με την αλλαγή κυβέρνησης και υπουργών.

Από το 1951 που ξεκίνησε, στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, τη Κέρκυρα,  το πρώτο Club Mediterranee στο κόσμο, που ουσιαστικά σηματοδότησε την έναρξη της βιομηχανίας τουρισμού στην Ελλάδα, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι τα πράγματα άλλαξαν, οι κοινωνίες άλλαξαν, τα τουριστικά και ταξιδιωτικά trends άλλαξαν και οι ανταγωνιστές μας άλλαξαν. Εμείς όχι. Αυτά τα 5 προβλήματα που σας αναφέρω είναι αυτά που σύμφωνα με την κρίση μου θεωρούνται ως άμεσης προτεραιότητας και το κυριότερο χρίζουν άμεσης λύσης.

Επιτακτική η ανάγκη για τη σύσταση Οργανισμού Διαχείρισης Προορισμού στην Κέρκυρα

Συμμετείχατε καθοριστικά στη προ ετών σύσταση και λειτουργία της Επιστημονικής Επιτροπής Τουρισμού Κέρκυρας. Ποιες είναι οι βασικές προτάσεις τις οποίες είχε καταθέσει η συγκεκριμένη Επιτροπή και λήφθηκαν υπόψη από τους αρμόδιους;

Σήμερα η Κέρκυρα βιώνει την πλήρη απαξίωση του τουριστικού προϊόντος δίχως σχεδιασμό και χάραξη βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης στρατηγικής. Αποτέλεσμα αυτής της καταστροφικής διαχείρισης η συρρίκνωση του ακαθάριστου τοπικού προϊόντος, των εσόδων δηλαδή από τη βασική μας οικονομική δραστηριότητα (92% των εσόδων προέρχονται από την παροχή υπηρεσιών) και την κατάταξη μας στη 57^η σειρά της αντίστοιχης λίστας σε εθνικό επίπεδο, πίσω από όλους τους άλλους ανταγωνιστικούς προορισμούς ακόμα και από την Ηγουμενίτσα.

Αυτό που εμείς σαν Επιστημονική Εταιρία Τουρισμού Κέρκυρας έχουμε προτείνει σε κάθε Δήμαρχο και Περιφερειάρχη από το 2008, που ιδρύθηκε η εταιρία, μέχρι σήμερα είναι τη σύσταση Οργανισμού Διαχείρισης Προορισμού.  Ένα στρατηγείο τουρισμού, τεχνοκρατικά διοικούμενο,  το οποίο ως βασικό στόχο θα θέσει την ταυτοποίηση του προϊόντος με στόχο την επανατοποθέτηση του στις αγορές, τη διαρκή έρευνα και ανάλυση των συνθηκών και δεδομένων, τη δημιουργία think tank προτάσεων για τη βελτίωση και εξέλιξη του και τη διαχείριση του τουριστικού προϊόντος στην πηγή που αυτό παράγεται. Το αναποτελεσματικό, απαρχαιωμένο, αναχρονιστικό και ερασιτεχνικό μοντέλο διαχείρισης από ανθρώπους παντελώς άσχετους με το αντικείμενο πρέπει να δώσει πλέον τη θέση του σε αυτούς που κατέχουν τη γνώση, όσο κι αν αυτό, εκ των πραγμάτων,  αναδείξει τη γύμνια των διοικήσεων από όλους τους τοπικούς άρχοντες τα τελευταία 30 χρόνια. Μόνο έτσι θα ξαναπάρει η Κέρκυρα τη θέση που της αξίζει στο παγκόσμιο τουριστικό χάρτη.