Γράφει η Ιωάννα Πασπάλα *

Ο όρος Μεσογειακή Διατροφή, επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Άνσελ Κις του οποίου σκοπός ήταν η περιγραφή  του μοντέλου διατροφής των μεσογειακών λαών.

Ξεκίνησε με σκοπό την μελέτη των διατροφικών συνηθειών των κατοίκων ανά τον κόσμο.  Στην έρευνα συμμετείχαν επτά (7) χώρες, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Γιουγκοσλαβία, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Ολλανδία και η Φιλανδία και έμεινε στην ιστορία γνωστή ως  «Η Μελέτη των Επτά Χωρών». Η έναρξη της χρονολογικά τοποθετείται το 1950 και λήξη της 30 χρόνια αργότερα.

Κλινικές και επιδημιολογικές μελέτες έχουν επιδείξει τη σημαντικότητα της Μεσογειακής Διατροφής όσον αφορά την προάσπιση της σωματικής υγείας.

Ο προσδόκιμος χρόνος ζωής των ανθρώπων της Μεσόγειου είναι μεγαλύτερος, με καλύτερη ποιότητα ζωής και λιγότερα προβλήματα υγείας, εν συγκρίσει με τους ανθρώπους του δυτικού κόσμου.

Αυτό είναι αποτέλεσμα των ευεργετικών συστατικών του ελαιόλαδου που είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά (έως 83%) και των πλούσιων φυτικών ινών που βρίσκονται στα φρούτα και τα λαχανικά.

 Το ελαιόλαδο, με τα αντιοξειδωτικά που περιέχει, έχει συσχετιστεί με την πρόληψη της στεφανιαίας νόσου και λοιπών καρδιαγγειακών νοσημάτων, λόγω  μείωσης που προκαλεί στην ολική και την κακή  χοληστερίνη και την προδιάθεση για  χαμηλότερες τιμές αρτηριακής πίεσης.    

Χαρακτηριστική  είναι η κλινική μελέτη EUROLIVE.  Οι ερευνητές της κλινικής μελέτης EUROLIVE, οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα, πως οι πολυφαινόλες του ελαιόλαδου προωθούν τη δημιουργία αντισωμάτων (OLABS) ενάντια στην οξειδωμένη μορφή της «κακής» χοληστερόλης (oxidized LDL). Η δημιουργία αυτή ενισχύεται όταν η οξείδωση των λιπιδίων στον οργανισμό μας (lipid oxidative damage) είναι αυξημένη. Η οξειδωμένη μορφή της κακής χοληστερόλης (oxidized LDL) αποτελεί μόριο με ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στη δημιουργία της αθηροσκλήρωσης. Προστατευτικό ρόλο φαίνεται να έχει η δημιουργία αντισωμάτων (OLAB) από τον οργανισμό μας, κατά αυτής της οξειδωμένης μορφής.  Στην πρόληψη των καρδιαγγειακών κινδύνων, συνηγορεί και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ που είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή και έχει αντιοξειδωτική δράση.

                                                                                                                                                                        

 Για τα οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής, συνηγορεί μια ακόμη έρευνα, PREDIMED, που αναφέρεται στην πρόληψη του διαβήτη τύπου ΙΙ,  σε άτομα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων.  Με την ολοκλήρωση της έρευνας, 4 χρόνια μετά, οι ερευνητές συμπέραναν πως όσοι ακολούθησαν πιστά τις αρχές της Μεσογειακής διατροφής τόσο περισσότερο μειώθηκε η εμφάνιση του διαβήτη τύπου ΙΙ, εν συγκρίσει με τα άτομα που παρέκλιναν απ’ αυτές. Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά ήταν και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη σύγκριση των ομάδων που ακολούθησε τη Μεσογειακή διατροφή με τα αντίστοιχα της ομάδας ελέγχου.  Διαπιστώθηκε μείωση στην εμφάνιση του διαβήτη σε ποσοστό 52% των ομάδων μελέτης έναντι της ελέγχου.  Συμπερασματικά η έρευνα αναφέρει ότι η Μεσογειακή διατροφή, ακόμη και χωρίς περιορισμό των προσλαμβανόμενων θερμίδων, είναι αποτελεσματική στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2, σε άτομα με υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Φυσικά, η Μεσογειακή Διατροφή, ποικίλει ανά χώρα της Μεσογείου. Αιτία αυτού, είναι οι διαφορετικές παραδόσεις και συνήθειες των χωρών καθώς και η τοπική  χλωρίδα και πανίδα.

Τα κοινά σημεία  όμως αυτών των χωρών, συνθέτουν την ιδιαιτερότητα της μεσογειακής διατροφής, τα οποία είναι  το ελαιόλαδο, η αφθονία των φρούτων, των οσπρίων και των χορταρικών.

Βασικές Αρχές της Μεσογειακής Διατροφής

• Υψηλή κατανάλωση ελαιολάδου (καταχρηστικά ακόρεστων λιπιδίων) συγκριτικά με κορεσμένα λιπίδια
• Υψηλή κατανάλωση οσπρίων
• Υ ψηλή κατανάλωση κυρίως ανεπεξέργαστων δημητριακών
• Υψηλή κατανάλωση φρούτων
• Υψηλή κατανάλωση λαχανικών
• Χαμηλή κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων
• Μέτρια προς υψηλή κατανάλωση ψαριού
• Χαμηλή κατανάλωση κρέατος και προϊόντων κρέατος
• Μέτρια κατανάλωση κρασιού, εφόσον επιτρέπεται από θρησκευτικούς και κοινωνικούς κανόνες

 Παραπομπές

• Trichopoulou A, et al.. Mediterranean Diet and Survival among Patients with Coronary Heart Disease in Greece. NTEMED. 2005;165(8):929-935
• Covas M.I., et al. Olive oil and cardiovascular health, J Cardiovasc Pharmacol. 2009; 54(6):477-82.
• Estruch R, et al; PREDIMED Study Investigators. Effects of a Mediterranean-style diet on cardiovascular risk factors: a randomized trial. Ann Intern Med.; 2006 4;145(1):1-11.
• Salvadó J, et al. Reduction in the Incidence of Type 2 Diabetes With the Mediterranean Diet. Results of the PREDIMED-Reus nutrition intervention randomized trial. Diabetes Care January 2011;34, (1) 14-19
• Covas MI, et al. The Effect of Polyphenols in Olive Oil on Heart Disease Risk Factors: A Randomized Trial. Ann Intern Med. 5 September 2006;145(5):333-341
•  CastañerO, et al.. The effect of olive oil polyphenols on antibodies against oxidized LDL. A randomized clinical trial. Clinical Nutrition 2011; 30, (4): 490–493
• Υπουργείο Υγείας, Ανώτατο Ειδικό, Επιστημονικό Συμβούλιο Υγείας. Διατροφικές οδηγίες για ενήλικες στην Ελλάδα. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής  1999; 16 (6): 615-625

 

* Ιωάννα Πασπάλα, Msc,Φυσική Δραστηριότητα σε Ειδικούς Πληθυσμούς, Υποψ. Διδάκτορας ΑΠΘ. Φυσική Δραστηριότητα & Ποιότητα Ζωής, Personal Trainer, Διατροφολόγος