Ένεκα της οικονομικής κρίσης που «ταλάνιζε» την Ελλάδα, έλαβε τη δύσκολη απόφαση να εγκαταλείψει τα πάτρια εδάφη, να ξενιτευτεί, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον τόσο για τον ίδιο όσο και το κυριότερο για την οικογένειά του. Έχοντας προηγουμένως προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες που απαιτούνται τόσο για το κλείσιμο του αρχιτεκτονικού γραφείου που διατηρούσε στη γενέτειρά του, τη Σπάρτη όσο για πώς και πού θα κινηθεί προκειμένου να βρει θέση εργασίας, μεταναστεύει στις αρχές του 2012 στην Αυστραλία. Η επιλογή της συγκεκριμένης χώρας δεν έγινε τυχαία καθώς και όπως είναι γνωστό οι οικονομικοί δείκτες του μακρινού από την Ελλάδα κράτους, διέγραφαν τότε αξιόλογη θετική πορεία. Χωρίς να γνωρίζει κανέναν αλλά με την πολύτιμη βοήθεια Ελλήνων μεταναστών και της ελληνικής κοινότητας στη Μελβούρνη, ο στόχος του επιτυγχάνεται. Αναλαμβάνει υπεύθυνος στην κατασκευαστική εταιρία Μέρκον για δύο μεγάλα έργα: α) το ξενοδοχείο Pegasus Hotel και β) το σύμπλεγμα 120 κατοικιών Jaques Apartmens του πιο γνωστού αρχιτέκτονα στην Αυστραλία με καταγωγή από την Ελλάδα, κ. Νώντα Κατσαλίδη ο οποίος διαθέτει το γραφείο Fender- Katsalidis Architects που διακρίνεται για την υψηλή αρχιτεκτονική του σε παγκόσμιο επίπεδο.

Επιδιώκοντας ωστόσο να μένει και να εργάζεται μαζί με την οικογένειά του σε χώρα που δεν θα βρίσκεται τόσο μακριά από την Ελλάδα, όπως η Αυστραλία, αποφασίζει συνειδητά μεν, άκρως τολμηρά δε, να επισκεφτεί στα τέλη του 2013 την πρωτεύουσα του Κατάρ, Ντόχα χωρίς να έχει κλείσει συμφωνία για την ανάληψη κάποιας θέσης εργασίας. Επειδή όμως η «τύχη βοηθά τους τολμηρούς» αλλά και τους ταλαντούχους- ας επιτραπεί η παράφραση του ρητού του Θουκυδίδη- μετά από συνεντεύξεις, αποδέχεται την επαγγελματική πρόταση της Hill International που εκείνη την περίοδο κατασκεύαζε το έργο των 5 πύργων- 25 ορόφους έκαστος- στο περίφημο τεχνητό νησί Pearl Katar. Με το πέρασμα κάποιων μηνών, η εταιρία στην οποία εργαζόταν, ανέλαβε το ξενοδοχείο Sheraton Grand Doha Resort & Convention Hotel, συμφερόντων του Εμίρη του Κατάρ Χαμάντ Μπιν Χαλίφα Αλ Θανί.

Του ζητήθηκε να αναλάβει τη διεύθυνση της αρχιτεκτονικής και της κατασκευής των 9 εστιατορίων και των 300 στο σύνολό τους δωματίων του συγκεκριμένου ξενοδοχείου. Η κατασκευή του deluxe ξενοδοχειακού συγκροτήματος, επένδυση ύψους 520 εκατ. δολαρίων ολοκληρώθηκε μέσα σε 7 μήνες. «Το έργο αυτό, με απογείωσε επαγγελματικά και άρχισα να γίνομαι γνωστός στη Μέση Ανατολή στον ξενοδοχειακό τομέα και να δέχομαι επαγγελματικές προτάσεις σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο», αποκαλύπτει στην αποκλειστική του συνέντευξη στο Business Travel blog ο ταλαντούχος και επιτυχημένος αρχιτέκτονας κ. Παναγιώτης Τόμπρας.

Επιδιώκοντας όμως να προσθέσει νέο κεφάλαιο στην καριέρα του στη Μέση Ανατολή και δεχόμενος πρόταση από εταιρία του Σεΐχη του Ντουμπάι, Μοχάμεντ Μπιν Ρασίντ Αλ Μάκτουμ μετακομίζουν οικογενειακώς στο συγκεκριμένο εμιράτο προκειμένου να αναλάβει την εκτέλεση του έργου για τη δημιουργία του Μουσείου του Μέλλοντος το οποίο αποτελεί ένα από τα σημαντικά κατασκευαστικά και όχι μόνο έργα παγκοσμίως. Η εταιρία στην οποία ξεκινά να εργάζεται στο Ντουμπάι είχε σχεδιάσει το 90% των εκθεσιακών χώρων της Expo 2020 (έργο που αποπερατώθηκε τον Ιούνιο του 2019) και ο κ. Τόμπρας αναλαμβάνει επί δύο συναπτά έτη καθήκοντα εκτελεστικού διευθυντή, έχοντας μια ομάδα αποτελούμενη από περισσότερα από 100 άτομα και φέροντας την ευθύνη για την επίβλεψη των κατασκευών ώστε να ολοκληρωθούν τα δύο έργα εντός του χρονοδιαγράμματος. Όπως και έγινε. Για αυτό το λόγο κατά πάσα πιθανότητα ο Σεΐχης Μάνα Αλ Μακτούν ζήτησε την τεχνογνωσία και επαγγελματική του βοήθεια ώστε να ολοκληρωθεί η κατασκευή του Sofitel Dubai Wafi, κόστους 420 εκατ. δολαρίων. Όπερ και επετεύχθη και το ξενοδοχείο παραδόθηκε πανέτοιμο για να λειτουργήσει τον Δεκέμβριο του 2019.

Αυτήν τη μυθική, για εμάς, ιστορία της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας στο εξωτερικό- με τις αναπόφευκτα δυσκολίες στην αρχή και τα αμέσως επόμενα χρόνια με την καθιέρωση του ονόματός του και της αρχιτεκτονικής του υπογραφής στη Μέση Ανατολή και παγκοσμίως-  αφηγείται γλαφυρά και ξεδιπλώνει στη συνέντευξή του στο Business Travel blog ο κ. Τόμπρας. Παράλληλα, επισημαίνει τη διαφορετική κουλτούρα και στρατηγική που υιοθετεί η Μέση Ανατολή στον ξενοδοχειακό τομέα, σε σχέση με την Ελλάδα, την Ευρώπη κλπ., ενώ δεν παραλείπει να επισημάνει το επενδυτικό ενδιαφέρον ομίλων από Ντουμπάι, τον Καναδά, την Αμερική, την Ινδία κ.α. για την ελληνικό τουρισμό και δη τη ξενοδοχειακό κλάδο της χώρας μας. Ένας κλάδος που όπως αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της συνέντευξης δεν διστάζει να παραδεχτεί ο ευπροσήγορος αρχιτέκτονας ότι «με συναρπάζει».

Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που αποφάσισε με την προ ολίγων μηνών επιστροφή του στην Ελλάδα, η εταιρία του- φέρουσα τη διακριτική ονομασία Top Mentor Consultants- και συγκεκριμένα ο επικεφαλής της να διεξάγει συζητήσεις για ξενοδοχειακά έργα στη Μύκονο, τη Σαντορίνη, τη Λακωνία, την Κρήτη κλπ. Έργα που λόγω της πανδημίας έχουν παγώσει. Ωστόσο και όπως επισημαίνει ο φύσει και θέση αισιόδοξος κ. Τόμπρας « μόλις λήξει η καραντίνα πολλά έργα θα συνεχιστούν και θα αρχίσουν να υλοποιούνται και στη χώρα μας». Ταυτόχρονα δεν παραλείπει λιτά μεν άκρως περιεκτικά δε να τονίσει ότι «με σωστές κινήσεις μπορούμε να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία για την Ελλάδα».   

Σπουδές στη σχολή αρχιτεκτονικής ΙUAV της Βενετίας

Για ποιους λόγους αποφασίσατε να σπουδάσετε αρχιτεκτονική και δη στην Ιταλία;

Η αρχιτεκτονική μπήκε στη ζωή μου μετά τις πανελλήνιες εξετάσεις. Αρχικά έδωσα εξετάσεις στο Πολυτεχνείο της Πάντοβας και έγιναν δεκτός στη σχολή των Πολιτικών Μηχανικών. Την επόμενη χρονιά έδωσα εξετάσεις στο τμήμα αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο της Βενετίας όπου και ολοκλήρωσα τις σπουδές μου. Η Ιταλία αποτέλεσε την πρώτη μου επιλογή λόγω της αρχιτεκτονικής, της τέχνης και του πολιτισμού της.

Ο δρόμος της ξενιτιάς

Γιατί αναζητήσατε εργασία στο εξωτερικό και για ποιον λόγο επιλέξατε ο πρώτος επαγγελματικός σας σταθμός στο εξωτερικό να είναι η Αυστραλία;  

Φυσικά η κρίση με παρακίνησε να αναζητήσω εργασία στο εξωτερικό. Δεν είχα σκοπό να φύγω αλλά οι επαγγελματικές και οικογενειακές υποχρεώσεις με οδήγησαν όπως πολλούς Έλληνες στο δρόμο της ξενιτιάς. Επέλεξα την Αυστραλία γιατί οι οικονομικοί της δείκτες, διέγραφαν, όπως ήταν γνωστό τότε, αξιόλογη θετική πορεία. Επιπλέον, στη μακρινή από την Ελλάδα χώρα ζουν πολλοί Έλληνες και Ιταλοί οπότε και θεώρησα πως έχω πολλές πιθανότητες να βρω εκεί εργασία.

Η καταλυτική βοήθεια Ελλήνων ομογενών στην Αυστραλία

Έφτασα στην Αυστραλία χωρίς να γνωρίζω κανέναν. Στην πορεία γνώρισα Έλληνες μετανάστες οι οποίοι με βοήθησαν αρκετά στο καίριο θέμα της αναζήτησης και εύρεσης εργασίας και τους ευχαριστώ από καρδιάς για την πολύτιμη βοήθειά τους. Ωστόσο και πριν ταξιδέψω προς την Αυστραλία, είχα μεριμνήσει, πραγματοποιώντας πολύ καλή προετοιμασία. Ενδεικτικά είχα ετοιμάσει το βιογραφικό μου με τέτοιον τρόπο που να ταιριάζει στη χώρα, είχα αποστείλει πολλά emails σε εταιρίες κλπ. Ήμουν δηλαδή κατάλληλα προετοιμασμένος στο που θα κινηθώ ώστε να βρω εργασία. Επιπλέον, επισκέφτηκα και την ελληνική κοινότητα στη Μελβούρνη όπου και με βοήθησαν παρέχοντας μου αρκετές συμβουλές.

Δεύτερος στην ιεραρχία για την κατασκευή δύο μεγάλων έργων στην Αυστραλία

Ποια ήταν συγκεκριμένα η ασχολία σας στην Αυστραλία;

Ήμουν υπεύθυνος στην κατασκευαστική εταιρία Μέρκον για δύο μεγάλα έργα. Επρόκειτο για ένα ξενοδοχείο, το Pegasus Hotel και ένα σύμπλεγμα 120 κατοικιών, το Jaques Apartments, του πιο γνωστού αρχιτέκτονα στην Αυστραλία με καταγωγή από την Ελλάδα, του κ. Νώντα Κατσαλίδη ο οποίος διαθέτει το γραφείο Fender- Katsalidis Architects που διακρίνεται για την υψηλή αρχιτεκτονική του σε παγκόσμιο επίπεδο.

Έφερα την ευθύνη για την ολοκλήρωση του έργου με υψηλή ποιότητα. Ήμουν δεύτερος στην ιεραρχία και η εμπειρία που αποκόμισα ήταν πολύ μεγάλη καθώς για πρώτη φορά ασχολήθηκα με κτίρια πολλών ορόφων (για την ακρίβεια 25) όπως του ξενοδοχείου που προανέφερα αλλά και τόσο μεγάλου κόστους, ύψους 50 εκατ. δολαρίων Αυστραλίας.

Η επαγγελματική  καταξίωση και «απογείωση» στο Κατάρ

Πώς έγινε και αποδεχτήκατε επαγγελματική πρόταση ώστε να μετακομίσετε στο Κατάρ, στη Ντόχα και να εργαστείτε ως Project Manager στην Hill International; Ποια ήταν συγκεκριμένα τα καθήκοντά σας;

Όταν ολοκλήρωσα τα έργα στη Μελβούρνη, αποφάσισα να πάω στο Κατάρ ώστε να είμαστε με την οικογένειά μου πιο κοντά στην Ελλάδα. Έτσι, επισκέφτηκα την πρωτεύουσα του Κατάρ, τη Ντόχα στα τέλη του 2013 χωρίς να έχω κλείσει δουλειά. Για την εύρεση δουλειάς, έδωσα συνεντεύξεις και αποδέχτηκα την επαγγελματική πρόταση της Hill International αρχικά για ένα έργο κατοικιών. Επρόκειτο για 5 πύργους, 25 ορόφους έκαστος στο μεγάλο τεχνητό νησί Pearl Katar. Μετά από 9 μήνες η εταιρία στην οποία εργαζόμουν ανέλαβε το ξενοδοχείο Sheraton συμφερόντων του Εμίρη του Κατάρ Χαμάντ Μπιν Χαλίφα Αλ Θανί. Αρχικά μου ζητήθηκε να αναλάβω τη διεύθυνση του Sheraton Grand Doha Resort & Convention Hotel και ήμουν υπεύθυνος στην αρχιτεκτονική και κατασκευή 9 εστιατορίων και όλων των δωματίων (300 στον αριθμό). Σημειώσαμε μεγάλη επιτυχία, ολοκληρώνοντας το έργο ύψους 520 εκατ. δολαρίων σε 7 μήνες, δουλεύοντας 2 βάρδιες κάθε μέρα. Το έργο αυτό, με απογείωσε επαγγελματικά και άρχισα να γίνομαι γνωστός στη Μέση Ανατολή στον ξενοδοχειακό τομέα και να δέχομαι επαγγελματικές προτάσεις σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο.

Μετά το Sheraton Grand Doha Resort & Convention Hotel, μου ζητήθηκε για ένα διάστημα να εργαστώ στο North Gate Mall της οικογένειας Αλ Θανί. Είχα όμως λάβει την απόφαση να μετακομίσουμε στο Ντουμπάι ή σε όποια άλλη χώρα προσπαθώντας να κάνω ένα βήμα παραπάνω στην καριέρα μου. Τότε μου έγινε η επαγγελματική πρόταση από το Ντουμπάι η οποία είχε σχέση με τα Μουσείου του Μέλλοντος.

Εκτελεστικός διευθυντής στο Μουσείο του Μέλλοντος και στην Expo 2020 στο Ντουμπάι

Αποδεχόμενος τη συγκεκριμένη πρόταση, εγκατασταθήκατε στο Ντουμπάι και κατόπιν σε ποια κατασκευαστικά έργα αναλάβατε καθήκοντα ανώτατου εκτελεστικού διευθυντή;

Είχα την τιμή το 2016 να δεχτώ πρόταση από εταιρία του Σεΐχη του Ντουμπάι, Μοχάμεντ Μπιν Ρασίντ Αλ Μάκτουμ και να αναλάβω την εκτέλεση του Μουσείου του Μέλλοντος, το οποίο αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά κατασκευαστικά και όχι μόνο έργα παγκοσμίως. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι η πρόσοψη του έργου έχει στην αραβική γλώσσα ένα προσωπικό ποίημα του Σεΐχη. Η ανάληψη της θέσης αυτής ήταν μια μοναδική ευκαιρία και συνάμα τιμή για μένα. Το έργο είχε σχεδιαστεί σε bim model από την αρχιτεκτονική ομάδα του Σον Κίλλα. Ήμουν εκτελεστικός διευθυντής του έργου για δύο χρόνια από την ανάληψη δηλαδή του έργου από τον κατασκευαστή, την αρχική κατασκευή της θεμελίωσης έως την υλοποίηση του κεντρικού δαχτυλίου όπου στην κυριολεξία στηρίζεται όλο το έργο. Ασκούσα καθήκοντα διευθυντή στον κατασκευαστή, στη σχεδιαστική ομάδα και σε όλους τους συμβούλους του έργου που ήταν περισσότερα από 100 άτομα στο σύνολό τους.

Το Μουσείο του Μέλλοντος και η Expo 2020 aποτελούν δύο από τα σημαντικότερα έργα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Ποιες είναι οι βασικές αρχές της αρχιτεκτονικής την οποία προσδώσατε στο Μουσείο του Μέλλοντος και στην Expo 2020; Δεχόσασταν υποδείξεις κατά τη διάρκεια της κατασκευής τους; Έχουν αποπερατωθεί τα δύο αυτά μεγαλειώδη έργα;

Το Μουσείο του Μέλλοντος και η Expo 2020 αποτελούν δύο από τα σημαντικότερα έργα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Βρίσκονται σε εξέλιξη και τα δύο. Το Μουσείο του Μέλλοντος είναι αρχιτεκτονικό έργο του Σον Κίλλα, ενώ η Expo 2020 αποτελεί έναν συνδυασμό πολλών αρχιτεκτονικών γραφείων ανά τον κόσμο, με ειδίκευση το καθένα στον τομέα του. Η εταιρία που εργαζόμουν είχε σχεδιάσει το 90% των εκθεσιακών χώρων και ήταν ο σύμβουλος ελέγχου κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου το οποίο αποπερατώθηκε τον περασμένο Ιούνιο. Αυτήν την στιγμή πραγματοποιούνται εσωτερικές διαμορφώσεις κυρίως από τα συμμετέχοντα στο έργο κράτη. Ασκούσα όπως προανέφερα καθήκοντα εκτελεστικού διευθυντή μιας ομάδας 100 συμβούλων και ήμουν υπεύθυνος για την πρόοδο του έργου, την επίβλεψη των κατασκευών ώστε να ολοκληρωθεί το έργο εντός του χρονοδιαγράμματος. Όπως και έγινε. Να σημειώσω ότι υποδείξεις δεχόμασταν μόνο από τον πελάτη, δηλαδή την Επιτροπή της Expo 2020 σε πολύ λίγες περιπτώσεις καθώς ο ρόλος μας ήταν εμείς κυρίως να υποδεικνύουμε και να συμβουλεύουμε τον πελάτη κατά τη διάρκεια του έργο για τυχόν αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν ώστε το έργο να ολοκληρωθεί επιτυχώς. Να σημειώσω ότι από τα δύο έργα, το πιο δύσκολο σε επίπεδο κατασκευής είναι το Μουσείο του Μέλλοντος.

Αποπεράτωση της κατασκευής του deluxe ξενοδοχειακού συγκροτήματος Sofitel Dubai Wafi για λογαριασμό του λογαριασμό του Σεΐχη Μάνα Αλ Μακτούν, επένδυση ύψους 420 εκατ. δολάρια

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής της μονάδας που αναλάβατε για λογαριασμό του Σεΐχη του Ντουμπάι;

Τον Δεκέμβριο του 2019 ολοκλήρωσα το ξενοδοχείο Sofitel Dubai Wifi, μια επένδυση ύψους 420 εκατ. δολάρια για λογαριασμό του Σεΐχη Μάνα Αλ Μακτούν που είναι ξάδελφος του σεΐχη και πρωθυπουργού του Ντουμπάι. Το Sofitel Dubai Wifi είναι ένα deluxe 50 ορόφων ξενοδοχείo το οποίο αποτελείται από 600 διαμερίσματα και δωμάτια, όπως συνηθίζεται στο Ντουμπάι. Η αρχιτεκτονική του είναι εμπνευσμένη και επηρεασμένη από την Αίγυπτο όπως άλλωστε και το Mall καθώς ο Σεΐχης είναι λάτρης της αρχιτεκτονικής και της ιστορίας της συγκεκριμένης χώρας. Σαν έργο το ξενοδοχείο είχε ξεκινήσει από το 2014 και είχε καθυστερήσει η ολοκλήρωσή του. Μετά την παράδοση της Expo 2020 τον Ιούνιο του 2019 μου ζητήθηκε να βοηθήσω με την εμπειρία μου στην ολοκλήρωσή του.

Η φιλοσοφία των επιφανών προσωπικοτήτων στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Εικάζω ότι στα meetings τα οποία πραγματοποιούνταν σχετικά με τα κατασκευαστικά έργα, ήρθατε σε επαφή με το Σεΐχη του Ντουμπάι. Ποια είναι η εικόνα που αποκομίσετε για την επιχειρηματική και όχι μόνο φιλοσοφία του;

Έχω έρθει σε επαφή με εξέχουσες προσωπικότητες της Μέσης Ανατολής μέσω είτε συνεδριάσεων είτε επισκέψεων στα γραφεία και στα έργα. Για ευνόητους λόγους δεν μπορώ να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες. Σε ότι αφορά στον Σεΐχη Αλ Μακτούν για τον οποίο με ρωτάτε, μας επισκέφτηκε 3-4 φορές στα γραφεία όταν εργαζόμουν για την αποπεράτωση των έργων του Μουσείου του Μέλλοντος και της Expo 2020. Το μόνο που μπορώ να σας αναφέρω είναι ότι οι συνομιλίες με τέτοιες προσωπικότητες έχουν πάντα σχέση με το θέμα για το οποίο πραγματοποιείται η συγκεκριμένη συνάντηση. Ωστόσο πρόκειται για απλούς ανθρώπους που σέβονται πάρα πολύ όλους όσους εργάζονται στη χώρα τους.

Επενδυτικό ενδιαφέρον από ομίλους του Ντουμπάι, της Ινδίας, του Καναδά για την υλοποίηση τουριστικών επενδύσεων στην Ελλάδα

Εργαστήκατε σε επιτελικές θέσεις που έχουν σχέση με τον τουριστικό κλάδο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για περισσότερα από έξι χρόνια. Ποια η γνώμη των επικεφαλής, των αξιωματούχων εκεί για την τουριστική Ελλάδα; Υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον από μέρους για την Ελλάδα και σε ποιες συγκεκριμένες περιοχές; 

Έχουν σχεδόν όλοι τους επισκεφτεί την Ελλάδα και λατρεύουν τη χώρα μας. Ναι, υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον από μέρους τους το οποίο όμως βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Με σιγουριά μπορώ να σας πω ότι θα δούμε τα επόμενα χρόνια να υλοποιούνται αρκετές κυρίως τουριστικές επενδύσεις. Το λέω αυτό λαμβάνοντας υπόψη το επενδυτικό ενδιαφέρον από όμιλο του Ντουμπάι για τη Μύκονο και συγκεκριμένα για την αγορά μεγάλου ξενοδοχείου στο νησί των ανέμων. Επιπλέον, όμιλος τόσο της Ινδίας όσο και του Καναδά έχουν ενδιαφέρον για την υλοποίηση τουριστικών επενδύσεων στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Ομοιότητες και διαφορές του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην Μέση Ανατολή, στην Αυστραλία σε σχέση με την Ελλάδα και την Ευρώπη

Λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία και την τεχνογνωσία σας, ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές που εντοπίζετε στο επιχειρηματικό περιβάλλον της Μέσης Ανατολής, της Αυστραλίας σε σχέση με αυτό της Ελλάδας;

Υπάρχουν μεγάλες διαφορές κυρίως στα μεγέθη και στην ποιότητα των έργων. Η Μέση Ανατολή διαθέτει και κατασκευάζει τα μεγαλύτερα παγκοσμίως έργα αλλά υστερεί πολύ σε ποιότητα κατασκευής. Η Αυστραλία έχει ένα από τα καλύτερα υγιή επιχειρηματικά περιβάλλοντα στον κόσμο.

Επιπλέον, παρατηρούνται διαφορές και στη στρατηγική. Η Μέση Ανατολή και συγκεκριμένα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στοχεύουν στη δημιουργία και λειτουργία μεγάλων και αποκλειστικά deluxe ξενοδοχειακών συγκροτημάτων τα οποία διακρίνονται για τον μεγάλο αριθμό των κλινών τους έκαστο. Η Αυστραλία διαθέτει όλων των ειδών τα τουριστικά καταλύματα, όπως και η χώρα μας.

Επίσης και όπως προείπα στη Μέση Ανατολή πραγματοποιούνται μεγάλα τουριστικά έργα από επαγγελματίες του χώρου, στοχεύοντας σε κατά κύριο λόγο πλούσιους πελάτες. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν εκεί κολοσσοί ξενοδοχειακών αλυσίδων που επενδύουν στη δημιουργία και λειτουργία μεγάλων μονάδων. Στην Ελλάδα αλλά και γενικότερα στην Ευρώπη επικρατεί και η μικρή σε μέγεθος επιχείρηση, τα μικρά καταλύματα που ανήκουν σε οικογενειακή επιχείρηση. Πολλοί τουρίστες προτιμούν αυτού του είδους τα τουριστικά καταλύματα από τα οποία όμως σε πολλές περιπτώσεις απουσιάζει ο επαγγελματισμός υψηλού επιπέδου.

«Όσες και όσοι θέλουν να εργαστούν στον κατασκευαστικό κλάδο στη Μέση Ανατολή θα πρέπει να διαθέτουν σίγουρα τα προσόντα για τη θέση εργασίας και κυρίως κριτική σκέψη»

Πόσο δύσκολο είναι για έναν Έλληνα να κερδίσει την προτίμηση ξένων εταιριών και να καταξιωθεί στο εξωτερικό και δη στη Μέση Ανατολή; Ποια είναι τα εφόδια τα οποία απαιτούνται έτσι ώστε η Ελληνίδα ή ο Έλληνας επαγγελματίας του τουριστικού- κατασκευαστικού κλάδου να κατορθώσει να επιτύχει επαγγελματικά στη συγκεκριμένη αγορά; 

Οι Έλληνες έχουμε αποδείξει ότι είμαστε εργασιομανής λαός και έχουμε καταφέρει σε όλους τους κλάδους να είμαστε επιτυχημένοι επιχειρηματίες και καταξιωμένοι επαγγελματίες σε όλες τις χώρες στις οποίες μεταναστεύσαμε. Τα χαρακτηριστικά της θέλησης, του θάρρους και της επιμονής θα πρέπει να έχουν όλοι όσοι μεταναστεύουν. Σε ότι αφορά στον κατασκευαστικό κλάδο στη Μέση Ανατολή και επειδή ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος θα πρέπει να διαθέτεις σίγουρα προσόντα για τη θέση εργασίας και κυρίως κριτική σκέψη.

Η σύσταση της εταιρίας Top Mentor Consultants –με την επιστροφή του στην Ελλάδα- και οι συζητήσεις για ξενοδοχειακά έργα σε Μύκονο, Σαντορίνη, Λακωνία και Κρήτη με ξένους ομίλους από το Ντουμπάι, την Αμερική, την Ινδία και τον Καναδά

Ποιο είναι το επόμενο επαγγελματικό σας βήμα;

Έχω πλέον επιστρέψει στην Ελλάδα και διευθύνω την εταιρία Top Mentor Consultants η οποία ασχολείται με την παροχή συμβουλών στην αρχιτεκτονική, στην κατασκευή και στη διαχείριση έργων. Παράλληλα, η Top Mentor Consultants παρέχει επενδυτικές συμβουλές για την αγορά οικοπέδων ή και προς αξιοποίηση υφιστάμενων κτιρίων.

Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε συζητήσεις για ξενοδοχειακά έργα σε Μύκονο και Σαντορίνη, ενώ σε αρχικό στάδιο είναι οι επαφές για την κατασκευή μονάδων σε Λακωνία, Κρήτη από ξένους επιχειρηματικούς ομίλους (Αμερική, Καναδά, Ινδία, Ντουμπάι). Για ευνόητους λόγους δεν μπορώ να γίνω περισσότερο σαφής και συγκεκριμένος.

Συνεργάστηκα επίσης με το Scorpios Group στη Μύκονο για τις επενδύσεις τους και αναμένουμε πλέον τα νέες εξελίξεις λόγω της παγκόσμιας κατάστασης της πανδημίας. Λόγω αυτής της δυσχερούς κατάστασης που όλοι μας σε παγκόσμιο επίπεδο βιώνουμε καταγράφεται από τους επενδυτές αναμενόμενο πάγωμα. Ωστόσο εκτιμώ ότι μόλις λήξει η καραντίνα πολλά έργα θα συνεχιστούν και θα αρχίσουν να υλοποιούνται και στη χώρα μας. 

«Με σωστές κινήσεις μπορούμε να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία για την Ελλάδα»

Για ποιους λόγους αποφασίσατε και επιστρέψατε στην Ελλάδα;

Ο κύριος λόγος έγκειται στην αγάπη μου για την πατρίδα μου-μας αλλά και στη βαθιά πεποίθησή μου ότι η Ελλάδα διαθέτει πολύ ισχυρή δυναμική για την ανάπτυξή της σε όλους τους οικονομικούς τομείς. Ο τουριστικός τομέας και κατ΄επέκταση η οικοδομή έχει μέλλον στην Ελλάδα και με σωστές κινήσεις μπορούμε να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία.

«Με συναρπάζει ο τουριστικός-ξενοδοχειακός κλάδος»

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, αρκετές φορές δηλώσατε ότι σας συναρπάζει ο ξενοδοχειακός- τουριστικός κλάδος. Για ποιους λόγους;

Λατρεύω τα ξενοδοχεία! Μέσα στους χώρους τους πραγματοποιώ συνήθως τις συναντήσεις μου με τους πελάτες. Είναι ο καλύτερος χώρος για συζήτηση και εργασία. Συνδυάζουν το όμορφο περιβάλλον, τη φύση, τα χαμογελαστά πρόσωπα, την ανεμελιά. Παράλληλα, διαθέτω μια μικρή μονάδων τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών με τη διακριτική ονομασία Tompras Village κοντά στη Μονεμβασιά όπου με τους πελάτες είμαστε πλέον φίλοι. Ο ξενοδοχειακός- τουριστικός κλάδος δημιουργεί ισχυρές φιλίες και δυνατές συνεργασίες.

Η επομένη μέρα στην αρχιτεκτονική, στον σχεδιασμό και στη λειτουργία των ξενοδοχείων μετά την πανδημία

Πώς εκτιμάτε ότι θα διαμορφωθεί το τοπίο στην αρχιτεκτονική, στον σχεδιασμό και στη λειτουργία των ξενοδοχείων στην μετά τον κορωνοϊό εποχή;

Θα έχουμε ανάγκη χώρων για τις περιπτώσεις που θα απαιτείται να μένει ο κόσμος πιο συχνά στο σπίτι χωρίς να μπορεί να εργάζεται, να αθλείται κλπ.

Ειδικότερα και σε ότι αφορά στα ξενοδοχεία και στους χώρους εστίασης πιθανών να αλλάξουν οι κανόνες που έχουν σχέση με τια διαστάσεις των χώρων αλλά και την υγιεινή που θα απαιτείται σε αυτούς τους χώρους.

Δεν θα αλλάξει πλέον μόνο το πώς σχεδιάζουμε στο μέλλον αλλά και ο  τρόπος κατασκευής των δημιουργημάτων, των έργων. Η πανδημία επηρεάζει και την κατασκευή με την Artificial Intellegence να επιταχύνει λόγω της δεδομένης κατάστασης την αναγκαιότητα της ρομποτικής, των drones, των οχημάτων χωρίς οδηγούς κλπ. που θα αντικαταστήσουν τον τρόπο κατασκευής. Ήδη κατασκευάζονται μικρού μεγέθους κτίρια με τρισδιάστατους εκτυπωτές.

Πιθανών να γίνουν πολλές αναπροσαρμογές στα επενδυτικά πλάνα που βρίσκονται ακόμα στο στάδιο του σχεδιασμού λαμβάνοντας υπόψη σχεδιαστικά κάποια νέα δεδομένα τα οποία θα προκύψουν από τις αναπόφευκτες αλλαγές στους τομείς της υγιεινής και της ασφάλειας. Ενδεχομένως ο ΕΟΤ να αλλάξει κάποια δεδομένα μειώνοντας ή αυξάνοντας διαστάσεις χώρων, δυναμικότητας κλπ. Πιστεύω  ωστόσο ότι όσοι έχουν αποφασίσει, θα επενδύσουν.

«Η μεγαλύτερη διεθνής προσωπικότητα που συνάντησα και συζητήσαμε για συνεργασία ήταν ο Πρίγκιπας της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν»

Ποια είναι η επιφανής προσωπικότητα την οποία έχετε συναντήσει, γνωριστεί και συνεργαστεί και σας έχει εντυπωσιάσει;

Σε επιχειρηματικό επίπεδο πάρα πολλές. Από γόνους βασιλικών οικογενειών για την απλότητά του μεταξύ άλλων με έχει «κερδίσει» ο πρίγκιπας  Panji Astika που είναι μέλος της βασιλικής οικογένειας στο Μπαλί τον οποίο είχα την τύχη να γνωρίσω σε πρόσφατο ταξίδι μου στη χώρα για επαγγελματικούς λόγους. Με ξενάγησε στο παλάτι του και διατηρούμε συχνή τηλεφωνική επικοινωνία έχοντας γίνει φίλοι.

Η μεγαλύτερη όμως διεθνής προσωπικότητα που συνάντησα και συζητήσαμε για συνεργασία ήταν ο Πρίγκιπας της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν. Πρόκειται για έναν απλό χαμογελαστό άνθρωπο, με μεγάλο όραμα για τη χώρα του και θέληση να αλλάξει το παρόν και το μέλλον στη χώρα του. Το όραμά του φέρει την ονομασία «Όραμα 2030» και βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη στη Σαουδική Αραβία.  

Η χαρακτηριζόμενη ως έκθεση ιδεών για την αστική ανάπλαση της Σπάρτης

Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της έκθεσης ιδεών- όπως την αποκαλείτε- που είχατε το προ λίγων ετών συγγράψει για την αστική ανάπλαση της ιδιαίτερης πατρίδας σας, της Σπάρτης; 

Το 2017 σε ένα ταξίδι μου στη γενέτειρά μου, στη Σπάρτη πραγματοποίησα μια έκθεση ιδεών για την ανάπλασή της. Η βασική ιδέα ήταν να γίνουμε μια πόλη’’ city walk’’ όπου ο κόσμος θα χαίρεται να περπατά σε ένα όμορφο περιβάλλον, γεμάτο ζωή, πράσινο κλπ., και να επικοινωνεί μέσα από καλλιτεχνικές και μη δραστηριότητες. Το τρόλει -τραμ είναι ένα επιπλέον στοιχείο αναγνωρισιμότητας που θα βοηθήσει τουριστικά αλλά και το θα επιλύσει το κυκλοφοριακό στους κεντρικούς άξονες, σε συνδυασμό με την απαγόρευση  του παρκαρίσματος σε αυτούς .

H σημερινή δημοτική αρχή με χαρά προώθησε τη μελέτη στην ομάδα του Πολυτεχνείου προκειμένου να τη λάβει υπόψη της καθώς είναι η αρμόδια επιτροπή σύνταξης της οριστικής μελέτης,